Web Tabanlı Öğretimin Yararları ve Sınırlılıkları

Web Tabanlı Öğretimin Yararları ve Sınırlılıkları

Web tabanlı öğretim öğretim sonuçlarının kalitesi açısından günümüzde kullanılan bilgisayar tabanlı öğretim uyarlamalarıyla karşılaştırılabilir. CD-ROM tabanlı veya kullanıcı/sunucu tabanlı öğretim sistemleri yerine benzer özelliklere (erişilebilirlik, yargısız testler, anında dönüt vb) sahip web tabanlı öğretim uygulamalarının kullanılmasının yaygınlaşması temel nedenleri, yararları ve sınırlılıkları “Webbasedtraining” ( https://www.webbasedtraining.com/trends_technologies.aspx ) isimli web sayfasında aşağıdaki gibi belirtilmiştir :

Yararları

•  Eğitimin kullanıcıya/öğrenciye kolay sunumu

•  Bireysel eğitim ve grup eğitim fırsatları (eş-zamanlı, farklı-zamanlı)

•  Çoklu-platform yetenekleri (Windows, Mac, Unix, PDA, kablosuz araçlar, son dönemlerde Linux sistemi için de uygulamalar geliştirilmektedir.)

•  Kolay güncelenebilir içerik

•  Tamamlanmış uygulamanın hızlı biçimde baştan aşağı değiştirilebilme özelliği

•  Daha az teknik destek gereksinimi

•  Kullanıcı ismine, erişim sayısına ve tarih/zaman erişimine göre ücretlendirme

•  Erişimin kontrol edilebilmesi

•  Güvenlik veya daha geniş bant genişliği açısından özel bilgisayar ağlarına yüklenebilme seçenekleri

•  Diğer öğretim sistemleriyle bağlantı kurulabilme seçenekleri

•  Elektronik Performans Destek Sistemi (EPSS) için çoklu işlem yapabilme uyumu

•  Öğretimin geniş kitlelere sunulabilmesi

•  Kabul edilirliğinin ve geçerliliğinin artması.

Web tabanlı öğretim yeni bir oluşum olmasına rağmen öğretim alanındaki etkinliği her geçen gün artmaktadır. Bir anlamda WTÖ, yüz-yüze öğretim ile istenilen-yerde/istenildiği-zamanda özelliğine sahip bilgisayar tabanlı öğretimin tüm özelliklerini kapsamaktadır. WTÖ'in öğrenmeye kattığı yararlar aşağıda belirtilmiştir :

•  Daha iyi öğretim teknikleri sunar.

•  Öğrenciyi aktif hale getirir.

•  Öğrenciye gerçek-dünya verileriye çalışma olanağı sunar.

•  Daha derin ve detaylı öğrenim deneyiminin oluşmasını sağlar.

•  Daha iyi düşünme becerilerinin geliştirilmesine olanak tanır.

•  Öğrencilerin dönüt almadan önce tepki vermesine izin verir.

•  İşbirlikli öğrenmeyi destekler.

•  Etkili öğrenme teknolojilerini kullanır.

•  Öğrenmeyi vurgular.

•  Öğrencilere bilgi kaynaklarını tanımalarında yardımcı olur.

•  Sınıfta öğretim kadar etkilidir.

Belirgin farklılık olmadığını göstermek amacıyla yapılan araştırma sonuçlarına göre (Moore ve Kearsly, 1996) ;

•  Sınıf öğretiminin tek sunum ortamı olduğu fikrini destekleyecek yeterli bulgu bulunmamaktadır.

•  Uzaktan eğitim, öğrenme açısından sınıfta eğitim kadar etkin olabilmektedir.

•  Yüz-yüze etkileşimin eksikliği öğrenim sürecine zarar verici bir unsur oluşturmamaktadır.

•  Dersi iyi veya kötü yapan unsur; öğrencilerin yüz-yüze veya uzakta olması değil dersin ne derece iyi tasarlandığı, sunulduğu ve yönetildiğinin sonuçlarıdır.

Web tabanlı öğretim bu maddeyi kendine temel almaktadır. Web tabanlı öğretim uygulanmış öğrenciler üzerinde yapılmış araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin eğitimden memnun kaldıkları söylenebilir.

•  Bir WTÖ kursunu tamamladıktan sonra öğrencilerin %81'i WTÖ'yü tercih ettiklerini belirtmişlerdir (Horton, 2000; Kubala, 1998).

•  Her nekadar çevrim-içi (online) sınıfın daha fazla çalışma gerektirdiğini düşünselerde Dallas üniversitesindeki öğrencilerin %80'i internet tabanlı başka bir ders daha alabileceklerini belirtmiştir (Horton, 2003; Kroder ve diğerleri).

•  Kuzey Indiana üniversitesinin insan kaynakları gelişimi dersine katılan uzaktan öğrencilerin %90'ı kendi öğrenim deneyimlerindeki gelişmeden memnun kaldıklarını belirtmiştir (Horton, 2000; Niemi ve diğerleri, 1997).

Web Tabanlı Öğretimin Öğrenciler Açısından Yararları

Horton'a göre (2000, s.28-33);

•  Öğrenciler aktif ve uygun olan en iyi eğitimi alırlar.

•  Tartışma ve münazaralarda (forum, e-grup) düşünme fırsatı bulurlar.

•  Gereksinim duydukları anda eğitim alabilirler.

•  Eğitimin hızını ve zaman çizelgesini öğrenciler belirler.

•  Öğrenciler eğitmenle daha rahat iletişim kurabilirler.

•  Öğrenciler çalışmalarını sergileyebilirler.

•  Öğretim, öğrencinin kendi öğrenme biçimine uyarlanır.

•  Öğrenciler anında dönüt alırlar.

•  Öğrencilere eşit davranılır.

•  Öğrenciler açısından eğitim daha az masraflıdır.

•  WTÖ dersi alan öğrenciler, bilgisayar ve internet teknolojileri hakkındaki bilgi ve becerilerini geliştirirler ve kendi işlerine daha etkin uyarlayabilirler.

•  WTÖ dersi alan öğrenciler, gelecekte alabilecekleri derslerde de kullanabilecekleri çevrim-içi öğrenme deneyimi ve okuma becerileri kazanırlar.

•  WTÖ dersi alan öğrenciler, birden fazla ay sürebilecek bir projede belirlenen zaman çizelgesine uymak için gerekli kişisel disiplini gelişir.

•  WTÖ dersi alan öğrenciler, öğrenmeyi eğitmenden çok kendi sorumluluğuymuş gibi görmeye başlar.

Web Tabanlı Öğretimin Eğiticiler Açısından Yararları

•  Eğitmenler internet bağlantısıyla her yerden öğretebilirler.

•  Eğitmenler daha az seyehat ederek aktivite geliştirmeye zaman ayırabilirler.

•  Zaman ve mekandan bağımsız olarak dersin dinamik içeriğini güncelleyebilir, eklemeler yapabilir veya tamamiyle değiştirebilirler.

•  WTÖ ile eğitmenler; ders notlarının kopyalatılması ve dağıtımı, testlerle, notlarla veya kağıtlarla ilgilenme, çalışmaları toplama, çalışmalarının değerlendirilmesi, duyurular yapma gibi rutin işlerden kurtulmuş olurlar.

•  Eğitmenler öğrencilerinin çalışmalarındaki kaynaklarını, alıntılarını kontrol edebilme fırsatı bulabilirler (Horton, 2003, s.28-33).

Web Tabanlı Öğretimin Kurumlar Açısından Yararları

•  WTÖ, yüksek kalitede öğretim sunar. WTÖ ile aynı kalitedeki eğitimi kurum içinde çalışanlara aynı zamanda verilebilmektedir. Öğrenciler farklı uzmanlık alanlarına erişebilmektedirler.

•  WTÖ, seyahat etmeden dünya çapında öğretim sunar.

•  WTÖ, kurumlara esneklik verir. Dersler belirli bir sınıfa veya bireysel öğrenciye uyarlanabilir.

•  WTÖ, iş ile eğitimi bütünleştirir.

•  WTÖ, öğrenim kaynakları yaratır. Sohbet odaları ve forumlardaki tartışmalar arşivlenebilir. Dönüt formları ise dersin geliştirilebilmesi için gerekli ipuçları verir.

•  WTÖ, uzmanların işlerini devam ettirmeleri sağlar.

•  Çalışanlar, kendilerini geliştirmelerine olanak sağlayan işverenlerle çalışmayı tercih etmektedirler. Bu anlamda WTÖ personel alımına yardımcı olabilmektedir.

Sınırlılıkları

“Webbasedtraining” (https://www.webbasedtraining.com) isimli web sayfasında konuyla ilgili şunlar belirtilmiştir :

•  İnternet bant genişliği/tarayıcı sınırlılıkları eğitim metodolojisinde kısıtlamaların yapılmasına neden olmaktadır.

•  Sınırlı bant genişliği, düşük ses, video ve kaliteli grafik performansı anlamına gelmektedir.

•  Sunucu erişiminin ve kullanımın kontrolünün sağlanması zorunludur.

WTÖ dersleri; tasarım, öğretim ve uygulama için normalden daha fazla zaman ve emek gerektirmektedir. İlköğretim ve lisede teknolojiyi kullanan öğretmenlerin bir çoğu bu tip dersler için harcadıkları zaman ve emekten yakınmaktadır (Horton, 2000; McGrath, 1998).

Öğrenciler, yüz-yüze etkileşimin azlığı nedeniyle eğitmenlerden daha fazla dikkat ve dönüt istemektedirler. Bazı eğitmenler bundan dolayı kendilerini özel ders veriyormuş gibi hissettiklerini belirtmişlerdir (Horton, 2000; Ladevaia, 1999 ).

Eğitmenler deneyim kazandıkça iş yüklerinin arttığından şikayetçi olmuşlardır. Eğitmenlere göre üçüncü ders ile birlikte iş yükü, geleneksel derste olduğundan daha az değildir (Harasim, 1999).

Varolan sınıf tabanlı derslerin WTÖ modeline dönüştürülmesi bir çok tasarımcının umduğundan daha zor olduğu kanıtlanmıştır. Florida Güney Nova Üniversitesinde yapılan araştırmada altı önlisans finans dersinin WTÖ modeline dönüştürülmesi öngörülen zamandan çok daha fazla sürdüğü belirtilmiştir (Gibson ve Herrera, 1998).

Tasarımcılar, kullandıkları kelime işlemci veya grafik sunum programındaki Save As HTML (HTML olarak kayıt et) komutunun tüm işi yapmadığını, bir dersin sadece sınıf içi tepegöz ve ders notu çalışmalarının elektronik ortama aktarılmasından daha farklı olduğunu kolayca keşfetmişlerdir.

Öğrencilerin bir kısmı WTÖ derslerinin geleneksel derslere göre %20-40 oranında daha fazla zaman ve emek gerektirdiğini belirtmiştir (Horton, 2000; Kroder ve diğerleri, 1998). Çevrim-içi tartışmalar, beyin fırtınası oturumlarının ve problem çözme aktivitelerinin yüz-yüze ortamlarda yapılanlardan daha uzun sürdüğü bildirilmiştir (Horton, 2003; Moore, 1995). Yüz ifadeleriyle, vücut diliyle ve ses tonuyla yapılan dönütlerin yoksunluğu; beklenmeyen yorumlar için özür dilemek, yanlış anlaşılmaları düzeltmek ve birden fazla anlamlı kavramları netleştirebilmek için daha fazla zaman harcandığı belirtilmektedir. Sonuç olarak öğrencilerin esas tartışma konusuna daha az zaman harcadığı görülmektedir.

Teknolojiden yararlanabilmek için öğrencilerin onu kullanması gereklidir. Öğrenciler teknolojinin yararları konusunda uzmanlaşmak için fazladan emek göstermeye değmeyeceğini hissetiklerinde, teknolojiyi kullanmayı reddedebileceklerdir (Horton, 2003; Grudin, 1994).

WTÖ, üstün eğitim tasarımı ve materyalleri gerektirmektedir. Sınıf eğitiminde, iyi bir eğitmen zayıp bir eğitim programını yeniden uyarlayabilir, destekleyebilir ya da ek uygulamalar yapabilir. Çünkü eğitmen küçük hataları düzeltmek veya yanlış anlaşılmaları netleştirmek amacıyla orada değildir, WTÖ ders materyalleri ise mutlaka daha akıcı, eksiksiz ve değerli olmalıdır.

Öğrenci ve eğitmenlerin çoğu insan etkileşimini kaybedecekleri düşüncesiyle korkmaktadırlar. Uzaktan öğrenim çoğunluğun görüşüne göre kişisel değildir. Yaygın bir kanıya göre yüz-yüze etkileşimin eksikliği nedeniyle uzaktan öğrenim kişisellikten çıkmaktadır (Horton, 2003; Kubala, 1998). Web çoğunlukla öğretim materyallerinin yayınlamak amacıyla kullanılacaksa, “insan etkilişimi yok olacak, öğrenciler yalnız kalacak, eğitim deneyimi ise pasif, sınırlı ve yabancılaşmış olacaktır” (Bostock, 1997).

WTÖ'in teknik gereklilikler açısından da kullanıcıya/öğrenciye bazı sınırlılıklar getirmektedir. WTÖ'i ilk defa uygulayan öğrencilerin derse başlamakta zorlandıkları belirtilmiştir. Teknik gereklilikler ekranında belirtilen gerekli tarayıcı, program ve eklentilerini indirip kurarken çoğu zorlanmaktadır. Öğrencilerin dizüstü ya da masaüstü bilgisayarlarından bağlantı kurarken, modem ayarları yaparken veya yerel ağda bulunan güvenlik duvarıyla (firewall) ilgili ayarlamaları yaparken sorun yaşadıkları sıkça görülmektedir. Bunun gibi nedenlerle bir çok potansiyel WTÖ öğrencisinin daha eğitime başlamadan vazgeçtikleri belirtilmektedir. 24 x 7 işleyişi pratikte pek de uygulanamamaktadır. Fiber obtik kablolarında, internet ağının genelinde veya sunucular bazen kapatıp açılmak zorunda kalındığı durumlar gibi sorunlar çıkabilmektedir. Her bileşenin yedeğinin alınması oldukça zordur. Yoğun kapsamlı (web sayfaları, e-posta, forumlar, sanal sohbet, bilgisayara yüklenen (download) ve bilgisayardan yüklenen dosyalar (upload) gibi) dersler çoklu sunucular üzerinden yayınlanmaktadır. Yahoo, AOL, E*TRADE gibi bilinen sitelerde sorunlar olabiliyorsa her web tabanlı derste teknik problemler oluşabilir.

Sınıf eğitimde daha az teknoloji kullanılsada son derece filtre edilmiş bir tekniktir. Sınıf eğitiminin prosedürleri geniş alanda uygulamaya konmuş ve etkin biçimde kullanılmaya devam edilmektedir. Sınırlılıkları olsa da sınıf eğitiminin etkinliğini koruduğu söylenebilir.

Geleneksel sınıf ortamında, özellikle eğitimin eğitmenin tam zamanlı işi olduğu ve öğrencilerin de toplanmış seyirci olmadığı endüstri ortamında ders önceden belirlenmiş tek taraflı bir yayın değildir. Eğitmenler, en son anlatılan konunun ne derece anlaşıldığını görebilmek için belirli yerlerde aralar verirler ve dinleyicilerin yüz ifadelerini, vücut dillerini gözlemlerler. Sınıf ortamında etkin bir dersin en az WTÖ'deki kadar etkileşimli olabileceği belirtilmektedir.

WTÖ'i ilk defa uygulayan öğrencilerin geleneksel formatın yoksunluğundan dolayı hayal kırıklığı hissine kapıldıkları gözlenmiştir (Horton, 2000; Kroder ve diğerleri). Deney amaçlı hazırlanan istatistik dersinin bağımsız değerlendirmesi sonucunda öğrencilerin %92.9'u standart ders ve test eğitimini tercih ettikleri bulunmuştur (Horton, 2000; Lesser, 1998).

WTÖ yeni teknolojileri kullanması ve yeni stratejiler içermesi nedeniyle bu yeni rolleri benimseyecek ve destekleme sorumluluğunu almak zorunda bırakılan kişilerce tepkiyle karşılanabilmektedir. Aetna firması 3000 çalışanı için yerel ağ tabanlı (intranet) eğitim geliştirdiğinde, 33 eğitmenden 2 tanesi diğer işlere geçiş yapmayı seçtiği belirtilmiştir (Horton, 2000; Barron ve Rickelman, 1999)

Kara tahta üzerinde yazmayı öğrenen öğretmenler web teknolojileriyle kariyerlerinin geri kalanında kullanacakları bir beceri edinmektedirler. Ancak bu beceri bir süre sonra hiç de kullanılmayabilecektir. Ders tasarımcılarının çoğu birkaç yıl içinde bir daha kullanılmayacak bir sistem üzerine aktarmakta isteksizdirler. Bu nedenle kolay öğrenilecek teknolojilerin benimsenmesi mantıklı olabilmektedir. Bu anlamda eğitim tasarımcılarının teknolojinin sürekli değiştiği ancak etkin tasarım ilkelerindeki nadir değişikliğin anımsatılması gerektiği önerilmektedir.